Gümrük rejimi, bir ülkeye giriş veya çıkış yapan malzemelerin işlemlerini düzenleyen bir dizi kurallar bütünüdür. Konusu ve iktisadi amacına göre, dış ticaret işlemlerine tabi tutulacak ürünlerin gümrük süreçleri belirlenir ve bu süreçler sınıflandırılır. Gümrük rejimi, ithalat ve ihracat işlemlerini düzenleyerek, vergilendirme, denetim ve izleme gibi konularda düzenlemeler içerir. Bu süreçler, ülkeler arasındaki ticareti düzenlemek ve güvenilirliği sağlamak amacıyla uygulanır.
Gümrük rejimi
Rehber →
1. Bölüm
4458 sayılı GÜMRÜK KANUNU
(Kabul Tarihi: 27.10.1999)
Gümrük Kanunun amacı, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine giren ve çıkan eşyaya ve taşıt araçlarına uygulanacak gümrük kurallarını belirlemektir.
BAZI TANIMLAR:
Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi:
Türkiye Cumhuriyeti topraklarını, karasularını, iç sularını ve hava sahasını kapsayan bölgedir.
Serbest dolaşımda bulunan eşya:
Serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutularak Türkiye Gümrük Bölgesine giren eşya ile üretiminde kullanılan girdilerin yerli olup olmadığına bakılmaksızın, Gümrük Kanununa göre Türk menşeli sayılan eşyadır.
Gümrük vergileri:
Yürürlükteki hükümler uyarınca eşyaya uygulanan ithalat vergilerinin ya da ihracat vergilerinin tümüdür.
Eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması:
Eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulmasını, bir serbest bölgeye girmesini, Türkiye Gümrük Bölgesi dışına yeniden ihracını, imhasını veya gümrüğe terk edilmesini ifade eder.
Gümrük rejimi:
Serbest dolaşıma giriş rejimi, Transit rejimi, Gümrük antrepo rejimi, Dahilde işleme rejimi, Gümrük kontrolü altında işleme rejimi, Geçici ithalat rejimi, Hariçte işleme rejimi ile İhracat rejimini ifade eder.
Gümrük beyanı:
Belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması talebinde bulunulmasını ifade eder.
Gümrük Kanunu Çerçevesinde Temsil Hakkı
Bütün kişiler, gümrük mevzuatı ile öngörülen tasarrufları ve işlemleri gerçekleştirmek üzere gümrük idarelerindeki işleri için bir temsilci tayin edebilirler.
Gümrük Mevzuatı Çerçevesinde Gümrük İdaresine Bilgi Verme Yükümlülüğü
Gümrük işlemleriyle doğrudan veya dolaylı olarak ilgili bulunan kişiler, Gümrük Müsteşarlığının veya gümrük idarelerinin talebi üzerine gümrük işlemleri ile sınırlı olmak kaydıyla belirlenen süreler içinde gerekli bütün belge ve bilgileri vermek ve her türlü yardımı sağlamakla yükümlüdür.
- Ayrıca Bakınız: Tır Sistemi
Gümrük Vergilerinin Hesaplanması
Gümrük vergileri, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre hesaplanır.
Taşıtların Türkiye Gümrük Bölgesine Giriş ve Çıkışı
Türkiye Gümrük Bölgesine giriş ve çıkış gümrük kapılarından yapılır. Türkiye Gümrük Bölgesinin giriş noktalarındaki gümrük kapıları ile içeride bulunan gümrük kapıları arasında belirli yolların takip edilmesi zorunludur. Genel hizmete açık demiryolları gümrük yolu sayılır.
Türkiye Gümrük Bölgesine giren veya çıkan taşıtlar gümrük gözetimine tabidir. Bunlar gümrük idareleri tarafından denetlenir. Karayolu ile Türkiye Gümrük Bölgesine gelen taşıtların denetlenmesi bitmeden veya ilgili gümrük idaresinin izni alınmadan söz konusu taşıtlara yük ve yolcu alınıp verilemez ve taşıt yoluna devam edemez. Sınırdaki yetkili olmayan bir gümrük idaresine gelen eşya gümrük gözetimi altında yetkili bir gümrük idaresine götürülmediği takdirde geri çevrilir.
Türkiye Gümrük Bölgesine giriş ve çıkış ile gümrük idarelerindeki her türlü gümrük işlemleri normal çalışma saatleri içinde yapılır. Gümrüğe sunulan eşyaya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edilir. Gümrüğe ilişkin işlemler; karayolu ile gelen eşya için, özet beyanın verildiği tarihten itibaren yirmi gün içinde tamamlanır.
Özet Beyan
Gümrüğe sunulan eşya için, eşyanın gümrüğe sunulmasını takip eden ilk iş günü mesai bitimine kadar ilgili gümrük idaresine bir özet beyan verilir. Özet beyan, eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren veya eşyanın gelişinden sonra taşıma sorumluluğunu üstlenen ya da bu kişiler adına hareket eden kişi tarafından verilir. TIR taşıması yapan aracın sürücüsü taşıyıcının temsilcisi sıfatı ile özet beyan verilmesi işlemini yapar.
Taşıyıcı veya temsilcisi tarafından özet beyan yerine orijinal manifesto, konşimento, CMR, CIM, CIV, TIR Karnesi veya Serbest Bölge İşlem Formu gibi belgelerden birinin ibraz edilmesi halinde bu belge de özet beyan olarak kabul edilir.
Gümrük idaresine özet beyan veya özet beyan olarak kullanılan ticari ya da resmi belge verilmeksizin taşıtlardan eşya boşaltılamaz.
Gümrük Beyanı
Bir gümrük rejimine tabi tutulmak istenen eşya, bu rejime uygun şekilde yetkili gümrük idaresine beyan edilir.
Beyan şu şekillerde olabilir:
a) Yazılı olarak,
b) Bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla,
c) Sözlü olarak,
d) Eşya sahibinin bu eşyayı bir gümrük rejimine tabi tutma isteğini ifade ettiği herhangi bir tasarruf yoluyla,
GÜMRÜK REJİMLERİ
– Serbest dolaşıma giriş rejimi -Transit Rejimi -Gümrük Antrepo Rejimi
– Dahilde İşleme Rejimi -Gümrük Kontrolü Altında İşleme Rejimi -Geçici İthalat Rejimi
– Hariçte İşleme Rejimi -İhracat Rejimi
Serbest dolaşıma giriş rejimi:
Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyanın serbest dolaşıma girişi; ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin tahsili ve diğer mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi ile mümkündür.
Transit Rejimi:
İthalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan serbest dolaşıma girmemiş eşya ile ihracatla ilgili gümrük işlemleri tamamlanmış eşyanın, gümrük gözetimi altında Türkiye Gümrük Bölgesi içinde bir noktadan diğerine taşınması, transit rejimi hükümlerine tabidir.
Transit rejimine tabi tutulan eşya Türkiye Gümrük Bölgesi içinde;
a) Yabancı bir ülkeden gelip yabancı bir ülkeye,
b) Yabancı bir ülkeden Türkiye’ye,
c) Türkiye’den yabancı bir ülkeye,
d) Bir iç gümrükten diğer bir iç gümrüğe taşınabilir.
Türkiye Gümrük Bölgesinde karayolu ile transit eşya taşıyan taşıtların transit süreleri, izleyecekleri yollar, kontrol noktaları ve konaklama yerleri ile ilgili olarak düzenlemeler yapmaya Ticaret Bakanlığı yetkilidir.
İhracat Rejimi:
Serbest dolaşımda bulunan eşyanın ihraç amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkışına ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir.
Beyanın Kontrolü ve Muayene
Yapılacak kontrol veya muayenenin türü kırmızı, sarı, yeşil ve mavi hatlara göre belirlenir.
Gümrükte Kırmızı hat;
Gümrükte Kırmızı hat: Eşyanın fiziki muayenesi ile birlikte belge kontrolünün de yapıldığı hattır.
Src Sınavlarında çıkan bir soru örneği;
Eşyanın tam muayene yapıldığı hat aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kırmızı hat
B) Sarı hat
C) Yeşil hat
D) Mavi hat
Bu sorunun cevabı a şıkkıdır.
Gümrükte Sarı hat;
Gümrükte sarı hat: Fiziki muayeneye gerek görülmeksizin eşyaya ait beyanname ve eklerinin doğruluğunun ve birbiriyle uygunluğunun kontrol edildiği hattır.
Src Sınavlarında çıkan bir soru örneği;
Gümrük işlemlerinde sadece Beyanname ve eklerinin doğruluğunun kontrol edildiği hat hangisidir?
A) Kırmızı hat
B) Sarı hat
C) Mavi hat
D) Yeşil hat
Bu sorunun cevabı b şıkkıdır.
Gümrükte Yeşil hat;
Gümrükte yeşil hat: Eşyanın belge kontrolüne veya fiziki muayeneye tabi tutulmadığı hattır.
Src Belgesi Sınavlarında çıkan bir soru örneği;
Gümrük mevzuatına göre eşyanın belge kontrolüne veya muayeneye tabi tutulmadığı hat aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mavi hat
B) Kırmızı hat
C) Sarı hat
D) Yeşil hat
Bu sorunun cevabı d şıkkıdır.
Gümrükte Mavi hat;
Gümrükte mavi hat: Eşyanın veya buna ilişkin yazılı beyan ve ilgili belgelerin veya ticari belge ve verilerin sonradan kontrol edildiği hattır.
Eşyanın Fiziki Muayenesi 3 şekilde yapılır:
a) Tam muayene,
b) Kısmi muayene,
c) Haricen muayene,
